Իմ հայրական տունը լուսավոր, ջերմ, հացառատ ու հյուրասեր օջախ էր, ամուսնուս տունը՝ ոնց որ մութ անտառ, ծմակ, տխուր ու մռայլ: Քույրս միշտ զգուշացնում էր, որ հեռու մնամ այդ տղայից, ասում էր, որ բարդ ու անհասկանալի ընտանիքից է: Ուշադրություն չէի դարձնում նրա խոսքերին, որովհետև սիրահարվել էի՝ ոչ տեսնում էի, ոչ՝ լսում…
Ընդհանուր ընկերներ ունեինք: Հաճախ էինք միասին նույն միջավայրում հայտնվում: Նա յուրահատուկ վերաբերմունք ուներ իմ նկատմամբ: Նույնիսկ քրոջս ամուսնու հետ էր մտերմացել, որ ինձ ավելի մոտ լիներ: Ինքը շատ հաճելի արտաքինով տղա էր: Մի անգամ հերթական խնջույքի ժամանակ, ընկերության առաջարկ արեց և մենք սկսեցինք ավելի հաճախ հանդիպել: Եղբորս ծննդյան օրն էր: Նա էլ էր հրավիրված: Ասաց, որ գալու են ձեռքս խնդրեն: Այդ պահին ես չգիտեի, պատրաստ եմ ընտանիք կազմել, թե՝ ոչ: Բայց երկու օր հետո խնամախոս եկան: Նշանվեցինք ու մեկ ամիս հետո ամուսնացանք: 2000 թվականն էր:
Ինձ համար շատ դժվար էր հարմարվել իրենց տանը: Սկսեցի հիշել քրոջս զգուշացումներն ու հասկացա, թե ինչու էր մտահոգվում: Երևի ամուսնուս նկատմամբ մեծ սերն էր օգնում, որ հարմարվեի ամեն տեսակ դժվարությանների: Մեր հարաբերությունները միշտ շատ լավ են եղել: Նույնիսկ նրա հարազատները չկարողացան սեպ խրել մեր միջև:
Հետո ամուսինս մեկնեց Ուկրաինա աշխատելու, այդ ընթացքում արդեն աղջիկս ծնվել էր: Իմ կյանքում սկսվեց մի նոր դաժան շրջափուլ: Ամուսնուս բացակայությունը նման էր խավարի մեջ ապրելուն: Մի քանի ամիս անց պարզվեց, որ նա առողջական խնդիրներ ունի: Մեծ դժվարություններով վերադարձավ Հայաստան՝ հյուծված, թույլ, տկար: Պարբերաբար բժշկի էր գնում, բայց հստակ չէր ասում, թե ինչ խնդիր կա: Միայն ասում էր, որ ծանր հիվանդ է, և միայն արտասահմանում է հնարավոր բուժվել: Հիմա եմ հասկանում, որ այդ ընթացքում արդեն նրա մոտ ՄԻԱՎ էր հայտնաբերվել, բայց բոլորից գաղտնի էր պահում:
Տղայիս ծնվելուց հետո ամուսինս հայտնվեց ինչ-որ մութ պատմությունների մեջ, ձերբակալվեց և դատապարտվեց ութ տարի ազատազրկման: Անելանելի, աննկարգրելի վատ վիճակում էի: Երկու փոքր երեխայի հետ ապրում էի իրենց տանը, որը իսկական դժոխք էր ինձ համար: Որոշեցի աշխատել: Տնից փախչում էի, որ չգժվեմ: Այդ ընթացքում շատ էի հյուծվել, նիհարել, երկու անգամ թոքաբորբ էի տարել: Ոտքերս հաճախ էին ուռչում:
Դատապարտված ժամանակ արնահոսել էր ու առողջական վիճակը կտրուկ վատացել էր: Հետազոտվելուց հետո ինձ զանգահարեց ու ասաց, որ իր մոտ ՄԻԱՎ է ախտորոշվել ու լավ կլինի, որ ես էլ գնամ հետազոտվելու: Դատապարտված ժամանակ երբեմն ամուսնուս տեսակցության էի գնում: Ամեն այցելություն ավարտվում էր հղիությամբ ու աբորտով: Արդեն վստահ էի, որ իմ մոտ էլ կհաստատվի ՄԻԱՎ-ը: Անկեղծ ասած, ոչ մի հստակ տեղեկատվություն չունեի, թե դա ինչ հիվանդություն է, բայց վախենում էի, շատ էի վախենում: Մի քանի օր տանջվում էի, գնամ հետազոտվելու, թե՝ ոչ: Վերջապես գնացի և, ինչպես որ սպասում էի, հաստատվեց ՄԻԱՎ-ը: Երկինքը փուլ եկավ գլխիս: Շատ վատ էի, ամեն գիշեր լացում էի, ոչ մեկի հետ չէի շփվում, փակվել էի ինքս իմ մեջ, գիտեի՝ մեռնելու եմ, երեխեքս անտեր են մնալու: Ամուսնուս ցույց չէի տալիս, որ վատ եմ, ուրախ էի ձևանում, բայց մեջս փոթորիկ էր: Մանավանդ, երբ ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոն էի գնում, տեսնում հիվանդներին, ինքնազգացողությունս ահավոր վատանում էր:
Մտածում էի, որ հարազատներս իմանան, ինձանից երես կթեքեն, իսկ մենք շատ կապված ենք եղել: Միշտ երևակայում էի, որ եթե չընդունեն, ոնց պիտի ապրեմ: Միշտ գլուխս կախ էի ման գալիս, ինձ թվում էր, որ ճակատիս խարան կա կարգավիճակիս մասին: Այդ ընթացքում միակ լուսավոր և հուսադրող փաստն այն էր, որ երեխաներս առողջ էին:
Երբ ամուսինս պատիժը կրելուց հետո դուրս եկավ, ինձ թվում էր, որ մեր խնդիրներն այլևս ավարտված են: Բայց անհաջողություններնն անընդհատ հետապնդում էին մեզ: Ամուսինս հրազենային վիրավորում էր ստացել: Երբ տեղափոխել էին հիվանդանոց, նա բժշկին ասել էր իր կարգավիճակի մասին, որպեսզի զգույշ լինեն: Նախ ահավոր խտրական վերաբերմունք էին ցուցաբերել, հետո էլ բոլոր հարազատների, ընկերների մոտ բարձրաձայնել կարգավիճակի մասին: Երբ հասա հիվանդանոց, տեսա, որ հսկող ոստիկանը քրոջս ամուսնուն պատմում է նրա ՄԻԱՎ կարգավիճակի մասին: Բարկացա, վիճեցի, ասացի, որ իրավունք չուներ գաղտնիությունը խախտելու, բայց արդեն շատ ուշ էր:
Քույրս սկսեց հարցուփորձը, թե արդյոք ես էլ վարակված չեմ, սկզբում ասացի, որ առողջ եմ: Միևնույն ժամանակ առաջարկեցի չշփվել, եթե կասկածներ և վախեր ուներ: Այս ամենը համ ասում էի, համ սիրտս կտոր կտոր էր լինում: Սակայն նա ամուր գրկեց ինձ ու ասաց, որ ՄԻԱՎ-ը չի կարող խոչնդոտել մեր բարեկամությանը:
Ամուսնուս քույրը բուժաշխատող է, խուսափում էր մեր տուն գալ, գալուց հետո էլ կրկնակի լվանում էր սպասքը, խուսափում մարմնական շփումներից: Իսկ երբ թոռ էր ունեցել և ես գնացել էի շնորհավորելու, թույլ չտվեց երեխային մոտենալ և գրկել: Շատ էի վիրավորվել, լացը խեղդում էր կոկորդս: Ինչպես կարելի էր այդքան տգետ լինել, այլ էլ՝ բուժաշխատող լինելով:
Երեխաներս չգիտեն մեր կարգավիճակի մասին, բայց դեղերը միշտ ժամին բերում են: Հարցնում են. «Ինչո՞ւ ես խմում», ասում եմ. «Խմում եմ, որ ապրեմ»: Ունեմ սիրելի աշխատանք: Շրջապատված եմ հարազատ մարդկանցով: Չեմ նեղվում ու չեմ բողոքում կյանքից:Կասեմ, որ հաղթահարել եմ: Կյանքս հիմնովին փոխվեց, երբ առաջին անգամ հանդիպեցի ու զրուցեցի ՄԻԱՎ-ով ապրող մի կնոջ հետ, որն աշխատում էր ԻԱԻՄ ՀԿ-ում: Մեր հանդիպումներն ու զրույցները պարբերական դարձան: Ես սկսեցի հաճախել փոխօգնության խմբերի, հանդիպումների, ինչի շնորհիվ ամբողջական գիտելիք ստացա ՄԻԱՎ-ով լիարժեք ապրելու մասին: Ապրում եմ առանց հետ նայելու ու փորձում եմ վայելել ամեն վայրկյանը:
Ուղերձս այլ կանանց. դուք եք ձեր կյանքի պատասխանատուն: Հույս չունենանք, թե որևէ մեկը կմտածի ձեր առողջության մասին: Ինչ էլ ձեր կյանքում տեղի ունենա, հետևանքները դուք եք կրելու:
Ապագայի հետ կապված հույս ունեմ, որ մի օր բուժվելու եմ: Երազանք չունեմ: Միակ նպատակս երեխաներիս ոտքերի վրա ամուր կանգնած տեսնելն է: Խաղաղ կյանք եմ ուզում, ոչ՝ հարստություն, ոչ՝ փառք, ոչ էլ՝ որևէ նյութական այլ բան: